Фонолошко пелтечење
Физиолошкото пелтечење е повторување на почетните гласови, слогови и зборови за време на говорот. Врзано е исклучиво за периодот на говорниот развој, односно на возраст помеѓу 2 до 5 години од животот. Децата во овој период не говорат течно ги повторуваат гласовите, слоговите, зборовите си помагаат со его централниот глас или со други реченици, ги продолжуваат гласовите, не ги спојуваат зборовите во реченици.
Овој вид на пелтачење под нормлани околности исчезнува само од себе. Физиолошкото пелтачење се јавува во периодот помеѓу 2 и 3 година, а ако не се реагира на него повремено исчезнува. Некои симпроми на пелтачењето може да се јават и околу 5-та година заади случувањата на околината , честото прашување , односно интензивното доживување на надворешниот свет. Во тој период многу е важен односот на родителите и околината кон детето и неговиот говор. Трпението, добар говорен пример, забавен и смирен говор со детето е вистинскиот пат за правилен развој и течен говор.
Примарно пелтечење
Помеѓу физиолошкото пелтечење кај мали деца и нефлуетниот говор не постои некоја голема разлика. Повторувањето на слогови со тензија и без тензија е прв критериум за диференцирање на дијагноза помеѓу нефлуентен говор и примарно пелтачење.
Друг услов е детето да не биде свесно за своето пореметување. Van Rajper кажал дека првите знаци на пелтачењето се јавуваат кога детето е во развојна конфузија. Неговиот говорен развој паѓа во исто време кога мора уште да внимава на своите чекори и да стекне други моторни способности.
Примарното се уште не е вистинското пелтечење, детето и понатаму не е свесно за својот неправилен начин на говор, не се напрега во говорот, ниту го избегнува. Процесот на комуникација не е отежнат, иако таквиот говор го привлекува вниманието на слушателите. Заостанувањето во говорот се почести отколку при физиолошкото пелтачење. За разлика од физиолошкото пелтачење каде често доаѓа до повторување на зборови и фрази, кај примарното пелтачење почесто се повторуваат гласовите и слоговите.
Грчевите кои се присутни во овој облик на пелтечење, се од клоничен тип, што значи дека детето без никаков напор ги повторува елементите на говорот.
Децата со примарно пелтачење е потребно да се вклучат во индиректна терапија преку своите родители. Van Rajper укажал дека помеѓу примарниот и секундарниот тип на пелтачење постои транзитен ( преоден) облик на пелтачење.
Транзитно (преодно) пелтечење
Транзитното пелтечење има две карактеристики
1. Пелтечењето е почесто и напорно. Тензијата на мускулатурата е зајакната, а траењето на самиот грч е продолжена
2. Детето станува свесно з асвоите говорни потешкотии и почнува да покажува знаци на непрепознавање за да ги совлада грчевите.
Транзитното пелтечење не е константно. Повремено се јавуваат периоди на добар говор, па дури и исчезнување на сите симптоми за пелтачењето. Ако се појави транзитно пелтачење веднаш треба да се пристапи кон говорна корекција.
Секундарното пелтечење е вистинско пелтечење, карактеристики на ова пелтечење се
1. Кај овој вид на пелтечење се јавува напнатост на мускулатурата на целото тело, а посебно на говорните органи
2. Детето кое пелтачи почнува да се плаши од говорот и поедини говорни ситуации.
3. Се развива свест за сопствената личност како и за личноста која пелтачи
4. Се јавуваат тикови и одбрамбени движења
5. Се развива дискриминација помеѓу дишењето, фонацијата, артикулацијата, говорно – мисловниот тек
6. Пелтечењето има повратно дејство врз психата на детето поради која се отвара синџир на страв од говорење – појако пелтачење, појако пелтечење – поголем страв од говорење.
Секундарното пелтечење оди со општа мускулна напнатост на целото тело, посебно на говорните органи, страв од говорење и поедини говорни ситуации, појава на одбрамбени движења, неусогласеност помеѓу дишењето , фонацијата, артикулацијата и говорно –мисловниот тек и длабоката свесност за себе и за личноста која пелтачи.
